استفاده گسترده بتن در انواع پروژههای ساختمانی سبب شده است که گونه‌های مختلفی از آن تولید شوند و در دسترس ما قرار بگیرند. امروزه می‌توانیم با توجه به نیاز پروژه و شرایط اقلیمی منطقه، بهترین نوع بتن را انتخاب کنیم و به کار بگیریم.
بتن خود تراکم یکی از انواع نسبتا جدید این محصول شگفت‌انگیز است که ویژگی‌های منحصر به فرد و جذابی دارد. پروسه اجرای این نوع بتن بسیار ساده‌تر از سایر رقبا است و می‌تواند برای سال‌های طولانی مقاومت خود را حفظ کند. با این حال پیش از خرید این محصول باید به طور کامل با ویژگی‌های آن آشنا باشیم.
سپهر بتن یزد ارائه دهنده انواع بتن آماده دیگر از جمله بتن مگر ، بتن توانمند(HPC)، بتن عیار 250، بتن آماده 300 (بتن با کاربری غیر سازه‌ای) است.
بتن خود تراکم چیست؟
پیش از بررسی هر کدام از ویژگی‌های این محصول، ابتدا باید با ماهیت آن آشنا شویم. بتن خود تراکم یا Self-Consolidating Concrete نوعی بتن آماده است.
طبق گفته sciencedirect.com:
بتن خودتراکم (SCC) به بتنی گفته میشود که توانایی جریان یافتن تحت وزن خود را دارد، به‌طوری که می‌تواند فضای مورد نیاز یا قالب را به‌طور کامل پر کند و بدون نیاز به ویبره کردن، یک ماده متراکم و به اندازه کافی همگن تولید کند.
بتن scc اولین بار در دهه 1980 توسط ژاپنی‌ها اختراع شد و به سرعت در سایر کشورهای جهان نیز مورد استفاده قرار گرفت. در طی سال‌های اخیر شاهد استفاده گسترده این محصول در ایران هستیم.
انواع خودتراکم بتن یزد جزو محبوب‌ترین متریال‌های عمرانی در این استان محسوب می‌شوند. این متریال معمولا در فضاهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که دسترسی به محل بتن‌ریزی سخت باشد یا امکان ویبره کردن بتن وجود نداشته باشد.
مواد تشکیل‌دهنده بتن خودتراکم شامل سیمان، آب، سنگدانه‌های ریز و درشت، فوق‌روان‌کننده‌ها، پودرهای فیلر (مانند پودر سنگ یا خاکستر بادی)، و مواد افزودنی اصلاح‌کننده ویسکوزیته است.
ویژگی‌های بتن scc
بتنSCC یکی از جدیدترین نوآوری‌ها در صنعت ساختمان است که با ترکیب مواد خاص و ایجاد سیالیت بالا، امکان بتن‌ریزی بدون نیاز به ویبراتور و تجهیزات تخصصی را فراهم میکند. این بتن با خصوصیات منحصربه‌فرد خود، جایگاه ویژه‌ای در پروژههای عمرانی و ساختمانی به دست آورده است. در این بخش به بررسی ویژگی‌های کلیدی بتن خودتراکم و مزایا و معایب استفاده از آن می‌پردازیم.
مزایای استفاده از بتن خود تراکم
خصوصیات بتن خودتراکم سبب شده‌اند که این محصول به شکل چشمگیری در جهان مورد استفاده قرار بگیرد. به همین دلیل می‌توانیم با بررسی دقیق مزایای بتن خودتراکم، در مورد استفاده از این متریال تصمیم‌گیری کنیم.
1. دوام و استحکام بالا
بتن خودتراکم به دلیل ساختار یکنواخت و ترکیب دقیق مواد، از دوام بسیار بالایی برخوردار است. این ویژگی باعث میشود که سازههای ساخته‌شده با این بتن، به مرور زمان کمتر دچار آسیب شوند و نیاز به تعمیر و نگهداری کمتری در بلند داشته باشند.
2. عدم نیاز به تجهیزات تخصصی بتن‌ریزی
یکی از مزایای مهم بتن SCC سیالیت بالای آن است که باعث میشود برای پر کردن قالب نیازی به دستگاه‌های ارتعاشی مانند ویبراتور نباشد. این موضوع باعث ساده‌تر و سریع‌تر شدن فرآیند بتن‌ریزی میشود. کاهش استفاده از تجهیزات تخصصی به معنای کاهش هزینه‌های پروژه و سرعت بیشتر در اجرای آن است.
3. کاهش نیاز به نیروی انسانی
با حذف نیاز به استفاده از دستگاه‌های ارتعاشی و فرآیند ساده‌تر اجرای بتن، به نیروی انسانی کمتری نیاز است. این امر نه‌تنها باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های نیروی کار میشود، بلکه ایمنی کارکنان نیز افزایش می‌یابد.
این نکته یکی از برترین مزایای استفاده از بتن خودتراکم محسوب میشود. از سوی دیگر برای بکارگیری بتن مگر در ساختمان باید هزینه نسبتا زیادی را به عنوان حقوق کارکنان پروژه در نظر بگیرید.
4. افزایش سرعت اجرای پروژه
سیالیت بتن خودتراکم و عدم نیاز به تجهیزات اضافی، باعث میشود که عملیات بتن‌ریزی سریع‌تر انجام شود. این ویژگی به خصوص در پروژههای بزرگ و زمانی که زمان‌بندی دقیق مهم است، بسیار حائز اهمیت است.
5.مقاومت در برابر رطوبت
برخلاف بتن با مقاومت متوسط، بتن خود تراکم مقاومت بسیار خوبی در برابر نفوذ آب و رطوبت دارد. وجود تخلخل در ساختار این نوع بتن سبب میشود که در طی زمان، درزهای کمتری بر روی آن ایجاد شود.
همین امر سبب مقاومت بالای آن در برابر نفوذ آب میشود. با توجه به این ویژگی، می‌توان این متریال را در برابر یخ زدگی نیز مقاوم و کاربردی دانست. در نتیجه بتن خود متراكم کمتر دچار فرسایش میشود.
معایب استفاده از بتن خود متراکم
احتمالا می‌دانید که هیچ متریالی بدون ایراد نیست! این نکته در مورد بتن SCC نیز صدق میکند. به طور کلی می‌توان معایب این متریال را شامل موارد زیر دانست:
1. نیاز به نیروی متخصص برای اجرا
اگرچه بتن خودتراکم نیاز به تجهیزات کمتری دارد، اما طراحی و اجرای آن نیاز به تخصص دارد. انتخاب صحیح مواد اولیه، تعیین طرح اختلاط مناسب و انجام آزمایش‌های کنترل کیفیت باید تحت نظارت افراد متخصص صورت گیرد. به همین دلیل، انجام تست‌های موردنیاز در آزمایشگاه بتن اهمیت دارد. این نیاز به تخصص می‌تواند هزینه‌های اولیه پروژه را افزایش دهد.
2. افزایش الزام به کنترل کیفیت دقیق‌تر
برای اطمینان از کیفیت نهایی بتن خودتراکم، نظارت دقیق و کنترل کیفیت در تمام مراحل تولید و اجرا ضروری است. عدم دقت در کنترل کیفیت می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند عدم یکنواختی بتن، کاهش مقاومت و خرابی سازه شود.
3. افزایش هزینه‌های قالب‌بندی
به دلیل سیالیت بالای بتن SCC، قالب‌بندی باید به گونه‌ای انجام شود که توانایی تحمل فشار سیال را داشته باشد. این مسئله ممکن است باعث افزایش هزینه‌های مربوط به قالب‌بندی شود، به خصوص در پروژههای پیچیده یا بزرگ که نیاز به قالب‌های پیشرفته‌تری دارند.
4. هزینه بالاتر تولید
در مقایسه با بتن‌های معمولی، هزینه تولید بتن خودتراکم ممکن است بیشتر باشد. این افزایش هزینه به دلیل نیاز به مواد افزودنی خاص و فرآیند دقیق تولید است. اگرچه در برخی پروژه‌ها، این هزینه‌ها با کاهش نیروی کار و زمان جبران میشود، اما همچنان باید در تصمیم‌گیری لحاظ شود.
معرفی انواع بتن scc
حال که با مشخصات بتن خود تراکم و مزایای آن آشنا شدیم، باید انواع این متریال را نیز بشناسیم. بتن خود تراکم کننده در انواع مختلفی تولید میشود. هر کدام از این گونه‌ها دارای ویژگی‌های مختلفی هستند که نسبت به شرایط پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه مهم‌ترین انواع بتن خود تراکم را معرفی می‌کنیم.
بتن خود تراکم الیافی
در برخی از انواع بتن‌های خود تراکم، الیافی در اندازه‌های متفاوت استفاده میشود. این الیاف معمولا از جنس فولاد، پلیمر، شیشه یا دیگر مواد طبیعی است. بکارگیری این موارد در ساختار بتن سبب مقاومت بیشتر آن در برابر نیروهای کششی یا آسیب‌های فیزیکی مثل ضربه میشود. فناوری بتن خودتراکم الیافی در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه کارشناسان قرار گرفته است.
بتن خودتراکم سبک‌دانه
بتن خودتراکم سبک‌دانه از دو نوع مواد طبیعی و مصنوعی تولید میشود. سنگدانه‌های طبیعی به کار رفته در ساختار بتن شامل پومیس، پوکه سنگ، توف و دیاتومه میشود. از سوی دیگر سنگدانه‌های مصنوعی با منبسط کردن شیل، رس، پرلیت یا ابسیدین به وجود می‌آیند. این سنگدانه‌ها نیز بر مقاومت بتن تاثیرگذار هستند.
بتن خودتراکم کم سیمان
در ترکیبات بتن scc کم سیمان از میزان زیادی پودر سنگ آهک استفاده میشود. این متریال سبب میشود که پایداری بتن بالاتر برود. از سوی دیگر این ماده مقاومت بتن را در برابر رشد گیاهان هرز و جلبک بالا می‌برد که همین مسئله سبب دوام بیشتر و نگهداری آسان‌تر بتن میشود.
بتن خود ترمیم شونده ژئوپلیمری
بتن‌های ژئوپلیمری از اضافه شدن محلول‌های فعال‌ساز قلیایی مثل آلومینوسیلکانی به مخلوط بتن تشکیل می‌شوند. این مدل بتن خود متراکم شونده، مقاومت فشاری بیشتری دارد و در برابر آتش‌سوزی نیز مقاوم است. همین مسئله سبب شده است که بکارگیری آن در پروژههای مختلف به چشم بخورد.
| نوع بتن خود تراکم | مقاومت فشاری و وزن مخصوص |
| بتن خود تراکم الیافی | مقاومت فشاری: 30-70 مگاپاسکال وزن مخصوص: 2000-2500 kg/m³ |
| بتن خودتراکم سبک‌دانه | مقاومت فشاری: 25-50 مگاپاسکال وزن مخصوص: 1400-1800 kg/m³ |
| بتن خودتراکم کم سیمان | مقاومت فشاری: 35-65 مگاپاسکال وزن مخصوص: 1800-2200 kg/m³ |
| بتن خود ترمیم شونده ژئوپلیمری | مقاومت فشاری: 50-90 مگاپاسکال وزن مخصوص: 2100-2400 kg/m³ |
آشنایی با کاربردهای بتن خود تراکم
ویژگی‌های خوب این محصول سبب می‌شوند که بتوان آن را در پروژههای مختلفی به کار گرفت. به طور معمول از بتن scc در پروژههای تخصصی که از اهمیت بیشتری برخوردار هستند، استفاده میشود. در لیست زیر برخی از مهم‌ترین موارد کاربرد بتن خودتراکم را ذکر می‌کنیم.
- ساخت پل‌هایی با دهانه بزرگ
- برج‌ها و آسمان خراش‌ها
- تونل‌های شهری
- لوله‌های انتقال آب
- سازههای زیر آب
- ساخت ستون‌ها و دیوارهای بلند با میلگردهای متراکم
- بتن ریزی کف
جدول طرح اختلاط بتن خودتراکم
در جدول زیر، یک نمونه از نسبت‌های مواد در طرح اختلاط بتن خودتراکم ارائه شده است:
| مواد اولیه | نسبت به وزن کل (درصد) | توضیحات |
| سیمان پرتلند | 15-20% | به‌طور معمول از سیمان تیپ 2 یا تیپ 5 برای بهبود مقاومت و دوام استفاده میشود. |
| سنگدانه‌های درشت | 30-35% | اندازه سنگدانه‌ها محدود و عمدتاً زیر 20 میلی‌متر است تا جریان بتن بهبود یابد. |
| سنگدانه‌های ریز | 25-30% | معمولاً از ماسه با اندازه دانه‌بندی مناسب برای بهبود یکنواختی و جریان‌پذیری. |
| آب | 14-18% | نسبت آب به سیمان بتن خودتراکم باید به گونه‌ای باشد که سیالیت بتن را تضمین کند. |
| فوق‌روان‌کننده‌ها | 1-2% | برای افزایش روانی بتن و کاهش نیاز به آب به کار می‌رود. |
| پودر سنگ یا فیلر (مانند خاکستر بادی) | 5-10% | به بهبود روانی و پایداری بتن کمک میکند و نقش پرکننده را دارد. |
| مواد افزودنی اصلاح‌کننده ویسکوزیته | 0.2-0.5% | برای کنترل ویسکوزیته و جلوگیری از آب انداختگی و جداشدگی استفاده میشود. |
نکات مهم در خرید بتن خودتراکم (scc)
از آن جایی که بتن یکی از مهم‌ترین متریال‌ها در اجرای پروژههای عمرانی و ساختمانی به شمار می‌رود، باید در هنگام خرید آن به نکات مهمی توجه شود. بررسی این نکات به شما کمک میکند که بتوانید با آگاهی بیشتری، این متریال را خریداری کنید. در ادامه برخی از عوامل تاثیرگذار در خرید بتن خود ترمیم شونده را ذکر می‌کنیم.
محاسبه میزان دقیق بتن
پیش از خرید متریال باید میزان دقیق را با توجه به نیاز پروژه تخمین بزنید. به این منظور میتوانید با کارشناسان شرکت تولیدکننده در ارتباط باشید و شرایط پروژه را با آن‌ها در میان بگذارید. به این ترتیب احتمال ایجاد اختلال در روند اجرای پروژه بتن‌ریزی به کم‌ترین حد ممکن می‌رسد.
تخمین هزینه نهایی خرید بتن scc
یک اصل مهم در اجرای پروژههای عمرانی و ساختمانی، تخمین زدن قیمت نهایی بتن است. باید پس از برآورد حدود هزینه نهایی، این عدد را با بودجه خود مقایسه کنید. البته در نظر داشته باشید که علاوه بر هزینه خود بتن، باید هزینه حمل و نقل و حقوق کارکنان را نیز در نظر بگیرید.
بررسی دقیق کیفیت بتن خود تراکم
تمام ویژگی‌های بتن خود متراکم شونده، به کیفیت آن وابسته است. در واقع اگر این محصول از کیفیت خوبی برخوردار نباشد، مقاومت نهایی سازه کمتر خواهد بود و همین موضوع، مشکلاتی را به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل ضروری است که بتن را از یک تولیدکننده معتبر و منصف خریداری کنید.
شرکت سپهر بتن یزد یکی از برترین تولیدکنندگان بتن در ایران است که محصولات خود را با بهترین کیفیت به مشتریان عرضه میکند. تولید بتن خودتراکم در این کارخانه با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته و زیر نظر کارشناسان مجرب صورت می‌گیرد. شما میتوانید برای دریافت مشاوره یا سفارش بتن با کارشناسان خبره این مجموعه در تماس باشید.
شما میتوانید در مجله سپهر بتن یزد اطلاعات بیشتر و جامع تری راجب بتن خودتراکم پیدا کنید.
سوالات متداول
1. بتن خودتراکم چیست و چه تفاوتی با بتن معمولی دارد؟
بتن scc بدون نیاز به ویبراتور، سیالیت بالایی دارد و به طور خودکار قالبها را پر میکند، در حالی که بتن معمولی نیازمند تجهیزات ارتعاشی است.
2. بتن خودتراکم در کجا استفاده میشود؟
بتن خودتراکم در پروژههای ساختمانی، پلسازی، سازههای بتنی پیچیده، و مکانهایی با دسترسی سخت و موانع زیاد کاربرد دارد.
3. آیا بتن خودتراکم برای محیطهای مرطوب و مناطقی که در معرض یخزدگی هستند مناسب است؟
بله، SCC به دلیل تخلخل کم، در برابر رطوبت و یخزدگی مقاوم است.
4. آیا هزینه تولید بتن خودتراکم بیشتر از بتن معمولی است؟
بله، هزینه تولید بالاتر است، اما سرعت اجرا و کاهش نیروی انسانی می‌تواند این هزینه‌ها را جبران کند.
