بتن یک مادهی شگفتانگیز به دست آمده از ترکیبات ساده است که امروز بیشترین استفاده را در صنعت ساختمانسازی، معماری و پروژههای عمرانی دارد. یکی از دلایل سالم ماندن بناهای تاریخی استفاده از ترکیباتی مانند بتن میباشد؛ برای مثال قدیمیترین اثر سازهی بتنی از 7000 سال پیش از میلاد مسیح یافت شده که در آن از ترکیباتی مانند بتن آهکی استفاده شده است.
بتن چیست؟
به طور معمول به مخلوطی که از ترکیب آب، سیمان و سنگدانههایی مثل ماسه و شن به دست میآید، بتن میگویند. ویژگی خاص بتنها، وابسته به نوع سیمان، نوع و سایز سنگدانهها میباشد؛ البته انواع بتن ویژه، با اضافه کردن مواد متفاوتی مثل رزین، هوا، فوقکاهندهی آب، مواد قوامآور یا روانکننده به ترکیب اولیه به دست میآیند که کاربردهای مختلفی را ایجاد میکند.
سیمان و آب با ایجاد یک مادهی چسبنده، موجب بهم چسبیدن سنگدانهها میشوند. به تدریج با تبخیر آب، سیمان خشک شده و مادهی جامدی با مقاومت نسبی به وجود میآید.
ترکیب بتن از مهمترین نکات تاثیرگذار در مهندسی و اجرای طرح حفاظت از سازه های بتنی است؛ برای مثال، هر چه نسبت آب به سیمان کمتر باشد، مقاومت نهایی بتن بیشتر و نفوذپذیری آن کمتر خواهد بود.
شناخت انواع بتن ها
در اجرای سازههای بتنی، انتخاب درست انواع بتن اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا هر کدام از این مصالح ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند. برای دستهبندی بتن راههای متنوعی وجود دارد: از نظر ترکیب مواد اولیه، ویژگیهای مکانیکی، روش اجرا، میزان مقاومت و حتی نوع کاربرد.
با بررسی دقیق انواع بتنها متوجه میشویم که بهترین روش تقسیمبندی، معمولاً بر اساس کاربرد است. چون وقتی بدانیم هر نوع بتن در کجا استفاده میشود، میتوانیم به راحتی ویژگیها و خواص آن را هم بشناسیم. بنابراین در ادامه، انواع بتن را بر اساس کاربرد، مقاومت، روش بتنریزی و ترکیب مواد معرفی میکنیم تا دید جامعتری برای انتخاب داشته باشید.
این دستهبندی رایجترین نوع تقسیمبندی بتن است، چون بهطور مستقیم با نیاز پروژه ارتباط دارد.

بتن معمولی
بتن معمولی رایجترین نوع بتن است که از ترکیب آب، سیمان و سنگدانه ساخته میشود و مقاومت فشاری آن معمولاً بین 10 تا 40 مگاپاسکال است. این بتن پایه اصلی اکثر پروژههای عمرانی محسوب میشود.
- کاربردها: پیسازی، دیوارهای غیر باربر، کفسازیهای ساده و سازههای کماهمیت.
- ویژگیها: قیمت پایین، اجرای آسان، مقاومت متوسط، در دسترس بودن مصالح.
بتن آماده
بتن آماده در کارخانه با دستگاههای دقیق تولید شده و توسط تراک میکسر به محل پروژه منتقل میشود، به همین دلیل کیفیت یکنواخت و کنترلشدهای دارد.
- کاربردها: پروژههای انبوهسازی، پلها، برجها و هر پروژهای که نیاز به حجم بالای بتن داشته باشد.
- ویژگیها: صرفهجویی در زمان، کاهش خطای انسانی، کنترل کیفیت بالا، امکان تولید بتن با طرح اختلاط خاص.

بتن پیشساخته
قطعات بتنی پیشساخته در کارخانه تحت شرایط کنترلشده تولید و پس از عملآوری به محل نصب منتقل میشوند و شامل محصولاتی مثل تیر، ستون، دیوار، بلوک و پله هستند.
- کاربردها: ساختمانسازی صنعتی، پلها، دیوارهای حائل، قطعات معماری.
- ویژگیها: سرعت اجرای بالا، کنترل کیفیت دقیق، کاهش پرت مصالح، امکان تولید انبوه.
بتن مسلح (آرمه)
بتن مسلح از ترکیب بتن و میلگرد یا شبکه فولادی تشکیل شده و به دلیل ترکیب خواص فشاری بتن و کششی فولاد، توانایی تحمل بارهای سنگین را دارد.
- کاربردها: ستونها، تیرها، دالها، مخازن، پلها و سازههای مقاوم در برابر بارهای کششی.
- ویژگیها: مقاومت بالا در برابر نیروهای فشاری و کششی، دوام در برابر زلزله، قابلیت شکلپذیری.

بتن پیشتنیده
در بتن پیشتنیده کابلها یا میلگردها تحت کشش قرار گرفته و سپس در بتن جایگذاری میشوند تا بتن توان تحمل بار بیشتری داشته باشد. این روش به دو صورت پیشکشیده و پسکشیده انجام میشود.
- کاربردها: پلهای طویل، دالهای بزرگ، سازههای سنگین، ساختمانهای مرتفع.
- ویژگیها: مقاومت فشاری و کششی بسیار بالا، کاهش عرض ترکها، صرفهجویی در مصرف مصالح.
بتن سبک
بتن سبک با استفاده از سنگدانههای متخلخل مانند پوکه معدنی، پرلیت یا با ایجاد حباب هوا تولید میشود و وزن مخصوص آن بهمراتب کمتر از بتن معمولی است.
- کاربردها: دیوارهای غیر باربر، سقفهای سبک، پرکنندهها، عایق حرارتی و صوتی.
- ویژگیها: وزن کم، کاهش بار مرده سازه، عایقکاری مناسب، حملونقل آسان.
بتن با چگالی بالا (سنگین)
این بتن با استفاده از سنگدانههای سنگین مانند باریت یا مگنتیت ساخته میشود و وزن مخصوص آن تا دو برابر بتن معمولی است.
- کاربردها: نیروگاهها، تأسیسات هستهای، بیمارستانها (محافظت در برابر اشعه).
- ویژگیها: وزن مخصوص بالا، مقاومت در برابر پرتوهای گاما و ایکس، دوام بالا.

بتن پلیمری
در بتن پلیمری بخشی یا تمام سیمان با رزینهای پلیمری جایگزین میشود که باعث افزایش مقاومت مکانیکی و شیمیایی بتن میگردد.
- کاربردها: کفسازی صنعتی، سازههای ساحلی، مخازن و سازههای در معرض مواد خورنده.
- ویژگیها: مقاومت زیاد در برابر خوردگی و مواد شیمیایی، دوام طولانی، گیرش سریع.
بتن خودتراکم
این بتن دارای سیالیت بسیار بالا است و بدون نیاز به ویبره، حفرههای قالب را پر میکند و تراکم کامل به دست میآورد.
- کاربردها: سازههای با تراکم آرماتور بالا، مقاطع پیچیده، ستونها و تیرهای خاص.
- ویژگیها: سطح تمامشده صاف، تراکم کامل، کاهش هزینه اجرا و صدا.
بتن نفوذپذیر (متخلخل)
بتن نفوذپذیر حدود 15 تا 20 درصد فضای خالی دارد که امکان عبور آب و زهکشی طبیعی را فراهم میکند.
- کاربردها: کفسازی پیادهروها، پارکینگها، محوطهسازی، کنترل روانآبهای سطحی.
- ویژگیها: کاهش آبگرفتگی، افزایش تغذیه سفرههای زیرزمینی، سازگار با محیط زیست.
بتن وکیوم
در بتن وکیوم ابتدا بتن با آب بیشتر ریخته میشود و سپس با استفاده از پمپ خلا آب اضافی خارج میگردد تا مقاومت فشاری افزایش یابد.
- کاربردها: کفسازی صنعتی، باند فرودگاه، سازههای نیازمند مقاومت بالا.
- ویژگیها: مقاومت فشاری زیاد، کاهش جمعشدگی، سطح صاف و صیقلی.
بتن شاتکریت (پاششی)
بتن شاتکریت به کمک پمپ و نازل با فشار بالا روی سطوح پاشیده میشود و معمولاً برای سطوح قوسی یا دسترسی دشوار کاربرد دارد.
- کاربردها: تونلسازی، تثبیت دیوارههای خاکی، مخازن آب و استخرها.
- ویژگیها: چسبندگی زیاد به سطوح، سرعت اجرا، قابلیت استفاده در سطوح شیبدار.
بتن با قابلیت پمپاژ
این نوع بتن به گونهای طراحی میشود که امکان انتقال به ارتفاع یا مسافت زیاد با پمپ بتن را داشته باشد بدون اینکه دچار جداشدگی شود.
- کاربردها: برجهای بلند، پلها، پروژههای وسیع.
- ویژگیها: روانی مناسب، حفظ کارایی در طول پمپاژ، مقاومت یکنواخت.
بتن طرحدار
بتن طرحدار با قالبها و ابزار مخصوص دارای بافت و طرحی مشابه سنگ، چوب یا کاشی میشود که جنبه تزئینی دارد.
- ویژگیها: زیبایی بصری، دوام بالا، تنوع در طرح و رنگ.
- کاربردها: کفسازی محوطهها، پیادهروها، نماهای بیرونی.

بتن آسفالتی
توضیحات: بتن آسفالتی ترکیبی از سنگدانه و قیر است که در برابر بارهای ترافیکی مقاوم است و بیشتر در راهسازی استفاده میشود.
- کاربردها: روکش جادهها، خیابانها، پارکینگها و باند فرودگاه.
- ویژگیها: مقاومت سایشی، انعطافپذیری، دوام در برابر تغییرات دما.
بتن شیشهای
بتن شیشهای از ذرات شیشه بازیافتی ساخته میشود و بیشتر جنبه تزئینی و معماری دارد.
- کاربردها: نمای داخلی و خارجی، کفسازی دکوراتیو.
- ویژگیها: ظاهر زیبا و خاص، دوستدار محیط زیست، قابلیت نورپردازی.
بتن هوشمند
بتن هوشمند دارای افزودنیهایی مانند الیاف کربنی است که امکان پایش ترکها، انتقال جریان الکتریکی یا حتی خودترمیمی را فراهم میکند.
- کاربردها: پلها، سدها، سازههای حساس و حیاتی.
- ویژگیها: خودپایش، امکان تعمیر خودکار، دوام بسیار بالا.
بتن زودگیر
بتن زودگیر زمان گیرش بسیار کمی دارد و در شرایطی که سرعت اجرا اهمیت دارد استفاده میشود.
- کاربردها: تعمیرات فوری، عملیات در مناطق سرد، ساخت سازههای موقت.
- ویژگیها: گیرش سریع، امکان بارگذاری زودهنگام، کارایی در شرایط سخت.
بتن ویژه
بتنهای ویژه شامل انواع خاص مانند بتن باکتریایی، ضدسولفات، اکسپوز، کریستالی و… هستند که برای شرایط خاص طراحی شدهاند.
- کاربردها: محیطهای خورنده، پروژههای معماری خاص، سازههای نیازمند دوام طولانی.
- ویژگیها: خواص منحصربهفرد مانند خودترمیمی، مقاومت شیمیایی یا زیبایی معماری.

7. بتن پلیمری
بتن پلیمری جزو بتنهای جدید محسوب میشود که در ترکیب اولیهی آن به جای سیمان از پلیمر استفاده شده است تا به مقاومت فیزیکی بتن بیافزاید. پلیمرهای مصرف شده در این بتن معمولا از نوع وینیل استات – اتیلن، SBR، PVA، MMA، استارین و متانول هستند.
بتنهای پلیمری در دو فرم جامد و غیر جامد و همچنین فرم ریزدانه و درشتدانه یافت میشوند. از این بتن در پروژههای عمرانی مثل پلسازی، جادهسازی، بخش داخلی تونل، تعمیر و بازسازی سازههای بتنی، ساخت انواع سازههای دریایی، آببندی کردن دیوارههای سد و ساخت انواع مجسمهها استفاده میشود.
– انواع بتن پلیمری
میتوانیم بتنهای پلیمری را به دستههای مختلفی تقسیم کنیم؛ مهمترین انواع بتن پلیمری به صورت زیر میباشند:
- بتنهای PLC یا بتنهایی که یه کمک یک سیستم مونومری و توسط پلیمرها باردار میشوند و سپس درگیر فرایند پلیمری شدن میشوند.
- مدل بتنهای PCC یا بتنهای سیمان-پلیمر که با اضافه شدن نوعی مونومر به مخلوط آب و سیمان دچار فرایند پلیمری شدن میشوند.
- بتنهای PC یا همان بتنهای پلیمری که سیستمی مرکب، تشکیل شده از سنگدانههای پراکنده در مونومر هستند.
- نوع بتنهای گوگرد پلیمر یا PSC که در مواد اولیه دارای افزودنی گوگرد هستند.
- بتن اصلاح شده با لاتکس یا LMC که به بتن پلیمری با سیمان پرتلند یا PPCC نیز معروف است. تفاوت بتن با بتن سیمان پرتلند معمولی، جایگزین شدن لاتکس (امولسیون پلیمر) با بخشی از آب بتن است.

8. بتن خود تراکم
بتن خود تراکم پس از ریخته شدن، تمامی فضاهای خالی را پر میکند، خود به خود متراکم میشود و نیاز به نیروی خارجی مثل دستگاه ویبره برای ویبره زدن بتن را ندارد. این نوع بتن بین 650 تا 750 اسلامپ دارد و کاربردش در بتنریزی کفها و سازههای زیر آبی، بتنریزی بلوکهای بتنی و ساخت بلند و برجها میباشد.
– انواع بتن خود تراکم
از مهمترین انواع بتن خود تراکم میتوان به نوع خود تراکم الیافی، خود تراکم سبکدانه، خود تراکم کم سیمان، و مدل خود تراکم ژنوپلیمری اشاره کرد.
- انواع خود تراکم الیافی: این نوع از بتن خود متراکم در تمام قسمتهای ساختار خود دارای الیافی در اندازههای متفاوت و از جنسهایی مثل فولاد، پلیمر، شیشه و مواد طبیعی است. این نوع مقاومت بیشتری در برابر نیروهای کششی و ضربه دارد.
- انواع خود تراکم سبکدانه: سنگدانههای سبکدانه در دو گروه طبیعی و مصنوعی تقسیمبندی میشوند. سنگدانههای طبیعی شامل پومیس، پوکه سنگ، دیاتومه و توف هستند. نوعی از سنگدانههای مصنوعی نیز آنهایی هستند که به کمک استفاده از حرارت، با منبسط کردن رس، شیل، پرلیت و ابسیدین به دست میآیند. نوع دیگر سنگدانههای مصنوعی از سنگدانههای مصنوعی خاکستر صنعتی هستند.
- انواع آهکی: نوع دیگری از بتن خود تراکم، نوع کم سیمان است که از پودر سنگ آهک به جای بخشی از سیمان استفاده میشود. پودر سنگ آهک با افزایش پایداری و کاهش افت در کیفیت، به قابلیتهای مثبت این نوع از بتن میافزاید. از ویژگیهای مثبت بتن آهک میتوان به ممانعت از رشد جلبک و گیاهان هرز، تجدیدپذیر بودن و تمیزکاری راحت اشاره کرد. از این بتن برای کفسازی پارکها، ساخت گنبد و طاق و همچنین کفسازی طبقات استفاده میشود.
- انواع زئوپلیمری: این بتن یکی از مدلهای بتن خود تراکم است که از ترکیب آلومینوسیلیکانی یا هر نوع محلول فعالساز قلیایی دیگری به تولید میرسد. از این مدل به دلیل مقاومت در برابر آتش، اسید و مقاومت فشاری بالا در پروژههای عمرانی و ساخت و ساز استفاده میشود.
9. بتن نفوذپذیر یا متخلخل
برخلاف استفادهی رایج از موادی مثل ژل میکروسیلیس برای نفوذ ناپذیر کردن بتنها، در برخی پروژهها نیاز به افزایش خاصیت نفوذپذیری بتن داریم. برای مثال در سنگفرش کردن پیادهروها، معابر یا جادههایی که در مسیر سیل و آببند قرار دارند، نیاز به حضور بتن نفوذپذیر است تا آب به تدریج وارد کانالها و سفرههای آب زیرزمینی شود.
این نوع از بتن شامل فضای خالی زیاد، در حدود 15 تا 20 درصد، جهت عبور آب میباشد.

10. بتن وکیوم
به دست آوردن گیرش و مقاومت کامل بتن حدود 28 روز به طول میانجامد. در تکنیک استفاده از بتن وکیوم، ابتدا بتنریزی همراه با آب بسیار زیاد انجام میشود تا گیرش نسبی تنها در طی 10 روز صورت بگیرد؛ سپس با کمک پمپ خلا، آب اضافی مکش میشود.
مقاومت این بتن حدود 25 درصد بیشتر از بتن معمولی است و در پروژههایی به کار میرود که مقاومت سازه اهمیت بسیار بالایی دارد.
11. بتن شانکریت
شاید نتوانیم به دلیل ترکیبات متفاوت بتن پاشنده یا شانکریت، آن را در نوعی از بتن به حساب بیاوریم؛ اما شیوهی اجرا به کمک نازل بر روی قاب یا قالب سازه و پاشش بتن به کمک هوا با فشار بالا، باعث جایگزینی و فشردهسازی همزمان بتن میشود و به افزایش سرعت کار کمک میکند.
این روش اجرای بتن در سطوح مدور و قوسی شکل مثل تونلها و دودکشها کاربرد زیادی دارد.
12. بتن با قابلیت پمپاژ
در بتنریزیهای معمول از پمپ بتنهای مخصوص استفاده میشود که ارتفاع و مسافت مشخصی را پوشش میدهند. به کمک ساختار خاص این نوع از بتن، میتوان آن را در پروژههایی مثل ساخت برجها و آسمانخراشها پمپاژ کرد. این بتن حالت مایع دارد و در مواد اولیهاش از سنگدانههای ریز استفاده شده است.
13. بتن طرحدار
از نمونههای خلاقانهی بتن، میتوانیم به انواع طرحدار اشاره کنیم که در فرم سنگ طبیعی، گرانیت و کاشی در بازار موجود است. در زمانی که بتن به شکل مایع است طرح درخواستی کارفرما بر روی آن اجرا میشود. این نوع از بتن در جادهسازی، کفپوش خانهها، محوطهسازی ویلا و غیره کاربرد دارد.

14. بتن آسفالتی
علاوه بر موادی که در ساخت بتن معمولی به کار میرود، مواد اولیهی تشکیلدهنده بتن آسفالتی دارای سنگدانههای مختلف و آسفالت هستند. این نوع در روکش کردن جادهها، پوشاندن بخشهای داخلی در سدسازی، همچنین در پارکینگها و فرودگاهها کاربرد دارد.
15. بتن شیشهای
این دسته از شیشههای بازیافتی به دست میآید و در بین انواع بتن به واسطه زیبایی، مقاومت خوب و عایق دما شناخته میشود. از این بتن در نمای پروژههای عمرانی استفاده میشود.
16. بتن هوشمند
از بین بتنهایی که به نسبت جدیدتر هستند میتوان به بتن هوشمند اشاره کرد. این نوع با اضافه کردن الیاف کربن کوتاه به ترکیب مواد اولیه بتن معمولی به دست میآیند و مقاومت خاصی در برابر عوامل الکتریکی از خود بروز میدهد. توسط این بتن، امکان تشخیص مشکلاتی مثل ترکخوردگی احتمالی راحتتر میشود.
17. بتن زودگیر
در هنگام تعمیرات بتن، ترجیح میدهیم از یک بتن با گیرش سریع استفاده کنیم. با اضافه کردن مواد فوق روانکننده به بتن، تنها چند ساعت برای رسیدن به گیرش نهایی، زمان لازم است. این بتن سرعت کار را افزایش میدهد و به راحتی از قالب جدا میشود.

18. بتن آماده
بتن آماده از انواع بتن است که در واقع عمل میکسینگ آن در کارخانه انجام شده و توسط تراک میکسر به محل پروژه منتقل میشود. این بتنها بسیار خاص هستند، زیرا میتوان آن را به شکل اختصاصی، در هر مقدار و برحسب نیاز پروژه سفارش داد.
با اینحال نکتهی مهم هنگام خرید انواع بتن آماده، توجه به مسافت میان محل پروژه و کارخانه میباشد؛ البته میتوان با اضافه کردن محصولاتی مثل روانکنندهها گیرش نهایی را به تاخیر انداخت.
19. انواع بتن ویژه
بیش از 20 مدل بتن در بازار وجود دارد که برخی از آنها ویژگیهای مشترکی هم دارند. کاربرد هر نوع بر طبق ویژگیهایش تعیین میشود.
علاوه بر انواع بتنهای ذکر شده، میتوانیم به موارد خاصتر دیگری همچون بتن باکتریایی، خود تنظیمشونده، خاکستر بادی، سیلیکافیوم، فرو سیمان، خورندهی دوده، ضد سولفات، پولیشی، مگر، اکسپوز و کریستالی اشاره کنیم.

قیمت بتون بخش مهمی از هزینههای ساخت و ساز پروژههای عمرانی را تشکیل میدهد. به همین دلیل باید با عوامل موثر بر قیمت بتن آشنا باشید تا از ایجاد هزینههای اضافی پرهیز کنید. علاوه بر هزینهی خرید خود ماده، باید به هزینههای جانبی مثل تراک میکسر و پمپاژ ماده نیز توجه کنید.
از عوامل مهم و تاثیرگذار بر قیمت بتن میتوان به نوع آن و ویژگیهای آن مانند مقاومت فشاری، اسلامپ، نوع دانهها، نوع سیمان و مواد افزودنی و… اشاره کرد. نکتهی دیگر تاثیر متراژ مورد نیاز بر هزینهی نهایی میباشد؛ طبیعتا هر چه میزان درخواستی این ماده بیشتر باشد، هزینه نیز بیشتر خواهد بود.
موقعیت مکانی پروژه نقش مهمی در تعیین هزینههای جانبی خرید بتن دارد؛ چرا که فاصلهی زیاد ممکن است باعث گیرش انواع بتن آماده بشود و به همین علت، کارخانه باید تدابیری برای ممانعت از این مشکل به عمل آورد.
اگر مشغول ساخت پروژهای در استان یزد هستید، میتوانید بهترین کیفیت انواع بتن آماده را با بهترین قیمت از سپهر بتن خریداری کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر و مطلع شدن از شرایط و قیمتها، با شمارهی 09133544363 تماس بگیرید تا همکاران ما با ارائهی مشاوره و ارائه طرح اختلاط بتن براساس سازه، شما را راهنمایی کنند.

کلام آخر
بتن از مهمترین مواد مورد استفاده در پروژههای معماری و عمران است. انواع بتن با ویژگیهای متفاوت و خاصی که دارند، قادر هستند فرایند شکلگیری پروژهها را در هر شرایطی تامین کنند و روز به روز به انواع و کاربردهای این ماده اضافه میشود. در این مطلب از شرکت سپهر بتن یزد به بررسی انواع بتنها پرداختیم و با ویژگیها، کاربردها و ترکیبات آنها آشنا شدیم.
اولین باره که اسم بتن آماده رو میشنوم.میشه بیشتر در مورد ویژگی ها و قیمتش توضیح بدین؟
بتن آماده ترکیبی از سیمان، آب، شن، ماسه و افزودنیهای خاصه که در کارخانه با دقت بالا مخلوط میشه و با تراک میکسر به محل پروژه منتقل میشه. کیفیت بالا، سرعت اجرا و کاهش هدررفت از مزایای اصلیشه. قیمت بتن آماده بسته به عیار (یعنی مقدار سیمان در هر متر مکعب) متفاوته