ترمیم بتن ترک خورده، دلایل ترک خوردگی و ترمیم آن

استفاده از بتن به عنوان اصلی‌ترین مصالح ساختمانی مشکلاتی را نیز به همراه دارد که یکی از آن‌ها ترک خوردگی بتن است. به همین دلیل اطلاع از انواع ترک‌ها در بتن، دلایل ایجاد شدن آن‌ها و راهکارهای ترمیم بتن ترک خورده نیز بسیار مهم است.

تقویت و ترمیم بتن در سازه‌های بتنی نیازمند دانش و تجربه در این حوزه است و در صورت جدی نگرفتن ضرورت ترمیم ترک بتن، ترک‌های ایجاد شده در قسمت‌های مختلف ساختمان مانند سقف، کف و فونداسیون مشکلات جدی مانند نشت آب، خطر ریزش، کاهش جذابیت بنا و آسیب‌های بیشتر را برای سازه به همراه خواهند داشت.

در این مقاله پس از معرفی انواع ترک خوردگی‌ها در بتن، به بررسی ترمیم بتن ترک خورده می‌پردازد که مطالعه‌ی آن برای کارفرمایان و پیمانکاران صنعت ساختمانی مفید خواهد بود.

ترک خوردگی بتن چیست؟

بتن از سه جزء اصلی سیمان پرتلند، آب و شن و ماسه تشکیل شده است که به دلیل داشتن ساختار بسیار سخت و مقاوم، نقش اصلی را در ساخت یک بنا ایفا می‌کند. ترک خوردگی بتن یکی از مشکلات اجتناب ناپذیری است که به دلایل مختلف در انواع بتن اتفاق می‌افتد.

بعضی از این ترک‌ها مانند ترک‌های مویی به راحتی قابل ترمیم هستند اما بعضی دیگر از ترک‌های بزرگتر که ممکن است از داخل و خارج ساختمان دیده بشوند، باید به سرعت توسط افراد متخصص برطرف بشوند که در غیر این صورت منجر به مشکلات بزرگ‌تر و تعمیرات پرهزینه‌تری خواهند شد.

بیشتر بخوانید: بتن آب بند چیست ارائه طرح اختلاط بتن آب‌بند

– راه‌های کاهش و یا جلوگیری از ترک بتن

دلایل مختلفی از جمله عوامل محیطی، خطاهای اجرایی و کیفیت پایین مصالح در ایجاد ترک‌های بتنی نقش دارند. برای جلوگیری از این مشکل و افزایش طول عمر سازه، رعایت نکات فنی و اجرای صحیح عملیات بتن‌ریزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

• کنترل کیفی مصالح ساختمانی: استفاده از مصالح با کیفیت، به ویژه سنگدانه‌های مرغوب و آب تمیز، نقش مهمی در جلوگیری از ترک خوردگی بتن دارد.
• بتن با کیفیت و تراکم بالا: تراکم بالا باعث افزایش مقاومت بتن در برابر تنش‌ها و کاهش نفوذپذیری آن می‌شود.
• خرید بتن آماده با اسلامپ بالاتر از 12 سانتی‌متر: اسلامپ بالا باعث افزایش کارایی بتن و سهولت در بتن‌ریزی می‌شود، اما استفاده بیش از حد از آب می‌تواند به ترک خوردگی بتن منجر شود.
• به کارگیری سیمان تیپ 2 و 5: این نوع سیمان‌ها مقاومت بتن را در برابر سولفات‌ها و سایر عوامل مخرب افزایش می‌دهند.
• عمل آوری بتن صحیح و مناسب: عمل‌آوری بتن به منظور حفظ رطوبت و دمای مناسب برای کسب مقاومت بتن ضروری است.
• خنک نمودن قالب‌ها و میلگردها: در هوای گرم، خنک کردن قالب‌ها و میلگردها از افزایش دمای بتن و ایجاد تنش‌های حرارتی جلوگیری می‌کند.
• ایجاد بستر زیرکار مناسب: بستر زیرکار باید صاف، هموار و دارای شیب مناسب برای زهکشی باشد.
• استفاده از پوشش بر روی آرماتورها: پوشش آرماتورها از خوردگی آن‌ها جلوگیری کرده و در نتیجه از ایجاد ترک‌های ناشی از خوردگی آرماتور جلوگیری می‌کند.

نکته: علاوه بر موارد ذکر شده، طراحی مناسب سازه، استفاده از درزهای انبساط و کنترل دقیق ترک خوردگی در مراحل اولیه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

– انواع ترک در بتن

• ترک انقباضی بتن (ترک‌های جمع شدگی ناشی از خشک شدن در بتن)
• ترک انبساطی بتن
• ترک خمیری بتن
• ترک مویی در بتن
• ترک ته نشینی

بیشتر بخوانید: زنگ زدگی بتن، از ایجاد تا ترمیم آن!

چگونگی ترمیم بتن ترک خورده

حتی اگر از بتن خود ترمیم شونده هم استفاده کنید، باز هم به زودی شاهد ترک‌هایی بر روی بتن خواهید بود. ترمیم بتن ترک خورده در بیشتر مواقع چندان پیچیده نیست و با انجام یکی از روش‌های ترمیم بتن ترک خورده مانند بتونه کاری ترک دیوار می‌توانید آن‌ها را برطرف نمایید اما در بعضی از مواقع نیز این ترک‌ها بسیار عمیق هستند و هیچ راهکاری برای ترمیم آن‌ها وجود ندارد. به طور کلی پنج روش ترمیم بتن ترک خورده در اکثر مواقع مفید هستند.

1. تزریق رزین اپوکسی

یکی از راه‌های ترمیم بتن های ترک خورده تزریق رزین اپوکسی می‌باشد که باعث می‌شود ترک‌های ایجاد شده مسدود شوند. این لایه، ترک را به طور کامل پر کرده و از نفوذ رطوبت، مواد شیمیایی و سایر عوامل مخرب به داخل بتن جلوگیری می‌کند.

– موارد کاربرد تزریق رزین اپوکسی:

• ترمیم ترک‌های سازه‌ای و غیرسازه‌ای بتن
• آب‌بندی سازه‌های بتنی در معرض رطوبت
• ترمیم ترک‌های ناشی از خوردگی آرماتورها
• تقویت بتن در مناطق با تنش بالا

– مزایای تزریق رزین اپوکسی:

• استحکام بالا: رزین اپوکسی پیوندی بسیار قوی با بتن ایجاد کرده و استحکام سازه را بازیابی می‌کند.
• آب‌بندی کامل: از نفوذ آب و سایر مایعات به داخل بتن جلوگیری کرده و از خوردگی آرماتورها جلوگیری می‌کند.
• مقاومت شیمیایی بالا: در برابر بسیاری از مواد شیمیایی و ورود گازهای مهاجم مقاوم است.
• انقباض کم: پس از پلیمریزاسیون، انقباض کمی دارد و باعث ایجاد تنش‌های اضافی در بتن نمی‌شود.
• سرعت عمل بالا: فرآیند پلیمریزاسیون رزین اپوکسی نسبتا سریع است.

2. دوختن و بخیه زدن ترک‌های بتن

به دو صورت روش دوخت متقاطع و بخیه زدن ترک‌های بتن انجام می‌شود:

• دوخت متقاطع: ابتدا سوراخ‌هایی با فاصله‌ی مناسب از ترک، ایجاد می‌شود و سپس سیم فلزی گالوانیزه یا استیل ضد زنگ به شکل متقاطع در سوراخ‌ها قرار می‌گیرد. در این روش می‌توان در نهایت با استفاده از رزین اپوکسی با مقاومت بالا دوخت را ثابت نمود. این روش به دلیل ایجاد یک شبکه تقویت‌کننده در اطراف ترک، مقاومت بسیار بالایی در برابر نیروهای کششی ایجاد می‌کند و برای ترک‌های بزرگ و عمیق مناسب است.
• بخیه زدن: در این روش ابتدا شکاف‌های عمود بر ترک ایجاد شده و داخل این ترک‌ها مفتول فلزی به شکل بخیه قرار می‌گیرد. این روش اجرای ساده‌تری نسبت به دوخت متقاطع دارد و برای ترک‌های سطحی مناسب‌تر است.

3. آب بندی و مسیریابی ترک بتن

ترک‌های کوچکی که بر روی بتن ایجاد می‌شوند به دو دسته‌ی فعال و غیرفعال تقسیم می‌شوند. برای پر کردن ترک‌های فعال از پوشش‌های الاستیک یا الاستومری و برای ترک‌های غیر فعال از دوغاب سیمان پرتلند و موادی با خاصیت انبساطی می‌توان استفاده کرد.

4. اضافه کردن میلگرد

در این روش ابتدا سوراخ‌هایی بر روی صفحه ترک ایجاد کرده، سپس آن‌ها را درزگیری کرده و با مواد اپوکسی پر می‌کنیم. در پایان میلگردهایی که می‌خواهیم اضافه کنیم باید به سرعت وارد این سوراخ‌ها بشوند.

5. استفاده از کامپوزیت FRP

یکی از روش‌های موثر و نوین برای ترمیم ترک‌های بتنی، استفاده از کامپوزیت‌های FRP است. (Using FRP Composites) در این روش، پس از آماده‌سازی سطح ترک‌خورده (تمیزکاری، پرکردن حفره‌ها و ایجاد سطحی زبر)، نوارهایی از جنس الیاف کربن یا شیشه، آغشته به رزین اپوکسی، به صورت لایه‌های متعدد بر روی سطح ترک چسبانده می‌شود.

– مزایای استفاده از کامپوزیت FRP:

• افزایش مقاومت کششی و خمشی بتن: الیاف FRP با ایجاد یک لایه تقویت‌کننده، مقاومت بتن را در برابر نیروهای کششی و خمشی افزایش می‌دهد.
• وزن سبک و نصب آسان: کامپوزیت‌های FRP وزن کمی دارند و نصب آن‌ها نسبت به سایر روش‌ها آسان‌تر است.
• مقاومت بالا در برابر خوردگی و عوامل محیطی: این کامپوزیت‌ها در برابر مواد شیمیایی، رطوبت و تغییرات دمایی مقاوم هستند.
• طول عمر بالا: کامپوزیت‌های FRP عمر مفید سازه را افزایش می‌دهند.

– موارد کاربرد کامپوزیت FRP:

• ترمیم ترک‌های ناشی از خزش و انقباض بتن
• تقویت اعضای بتنی مانند تیرها، ستون‌ها و دال‌ها
• محافظت از بتن در برابر خوردگی میلگرد
• ترمیم سازه‌های بتنی در معرض محیط‌های خورنده

برای خرید بتن آماده از سپهر بتن نیلگون یزد کلیک کنید

خرید بتن آماده

ترمیم ترک بتن در انواع مختلف سازه

ترک خوردگی بتن در قسمت‌های مختلف یک سازه، به دلیل تفاوت در شرایط محیطی، بارگذاری و نوع عضو سازه‌ای، می‌تواند ویژگی‌های متفاوتی داشته باشد همچنین ترک خوردگی بتن در هر قسمت از سازه می‌تواند عملکرد آن را تحت تاثیر قرار دهد. در این بخش از مجله سپهر بتن یزد، روش‌های ترمیم ترک در سه بخش مهم سازه یعنی کف، سقف و ستون را بررسی خواهیم کرد تا با توجه به شرایط خاص هر یک، بهترین روش ترمیم انتخاب شود.

– ترمیم ترک بتن کف

روش‌های متفاوتی برای ترمیم ترک بتن کف ساختمان وجود دارد. در هنگام اجرای ترمیم بتن ترک خورده کف لازم است نکات زیر رعایت بشود:

• بتنی که در اثر خوردگی دارای ترک شده است لازم است از نظر هندسه تخریب و عمق تخریب مورد ارزیابی قرار بگیرد.
• میلگردها نیز باید پس از زنگ زدایی شدن و اصلاح، تقویت و جایگزین بشوند.
• بررسی‌های آزمایشگاهی و نظری برای کنترل وسعت خرابی و تعیین روش تخریب

– ترمیم ترک بتن سقف

ترک بتن سقف به دلایلی مانند باز کردن زود هنگام قالب، جمع شدگی، افت بتن، ضعف مقاومتی بتن نامرغوب و… رخ می‌دهد. برای ترمیم بتن ترک خورده سقف لازم است پس از بررسی آن و پیدا کردن علت وقوع ترک خوردگی آن را با یکی از روش‌های تزریق اپوکسی، پوشش محافظتی و یا استفاده از ملات ترمیمی یا چسب ترک بتن، ترمیم نماییم.

بیشتر بخوانید: بتن آماده چیست و چه کاربردی دارد؟

– ترمیم ستون بتنی ترک خورده

نکته‌ی مهم در بازسازی و ترمیم بتن ترک خورده این است که در صورت ایجاد ترک خوردگی در سطح مقطع اصلی ستون و کاهش آن، نمی‌توان با انجام یک ترمیم جزیی آن را اصلاح نمود. ترمیم ترک در ستون‌های بتنی به دو روش کلی انجام می‌شود:

• تعمیر و ترمیم سطح ستون بتنی در موارد آسیب دیدگی‌های موضعی
• تعمیر ساختاری ستون‌های بتنی در مواردی که باید به صورت عمقی بازسازی انجام بشود.

سخن پایانی

استفاده از بتن با کیفیت یکی از روش‌های جلوگیری یا کاهش احتمال ترک خوردگی در بتن‌ و ایمن سازی سازه می‌باشد. سپهر بتن یزد یکی از تولید کنندگان انواع بتن در کشور می‌باشد و در لیست معتبرترین کارخانه و آزمایشگاه بتن در یزد قرار می‌گیرد که با تولید بتن باکیفیت، و همچنین ارائه خدمات هماهنگ و یک پارچه در صنعت بتن سازی، در خدمت انبوه سازان و فعالان صنعت ساختمانی کشور می‌باشد. برای خرید بتن آماده در یزد با کارشناسان سپهر بتن یزد تماس بگیرید.

سوالات متداول